Studie naar adoptie van delen en hergebruiken van open leermaterialen en cursussen in en door instellingen
Overgenomen van de SURF-wesite 7 februari 2017
SURFnet is mede-opdrachtgever van een onderzoek van Fontys Hogeschool ICT naar de adoptie van open leermaterialen en online cursussen door docenten. Hieruit blijkt onder meer dat het delen en hergebruiken van leermaterialen veel gebeurt, maar dat de materialen lang niet altijd voor iedereen toegankelijk zijn of van een open licentie zijn voorzien.
Opvattingen, beleid, ervaringen, hindernissen en randvoorwaarden
In het onderzoek komen onder andere het beleid en opvattingen over openheid in het onderwijs aan bod, motieven voor delen en hergebruiken, ervaringen met delen en hergebruiken, hindernissen en noodzakelijke randvoorwaarden hiervoor.
Kwalitatief onderzoek
Onderzoekers Robert Schuwer en Ben Janssen (Fontys Hogeschool ICT, lectoraat Open Educational Resources) hebben semi-gestructureerde interviews afgenomen bij onder andere de TU Delft, de Haagse Hogeschool, Fontys Hogescholen en de Universiteit Leiden. In totaal zijn 55 interviews afgenomen met docenten, bestuurders en ondersteuners bij 10 universiteiten en hogescholen.
Conclusies
De onderzoekers komen onder meer tot de volgende conclusies:
- De praktijk van het delen en hergebruiken is erg divers qua openheid. Lang niet altijd zijn gedeelde leermaterialen toegankelijk voor iedereen, vaak ontbreekt een open licentie en processen als copyright clearing vinden niet altijd plaats;
- Het delen en hergebruiken van leermaterialen (al dan niet volledig open) gebeurt veel. Hierbij wordt vooral het bereiken van een hogere kwaliteit van het campusonderwijs nagestreefd;
- Feedback op gedeelde materialen is cruciaal voor de motivatie van docenten om structureel materialen te delen;
- Het structureel delen en hergebruiken binnen een instelling heeft meer kans van slagen wanneer het gekoppeld wordt aan andere beleidsthema’s, zoals internationalisering of aan onderwijsinnovaties als het invoeren van blended leren;
- De autonomie van de docent in het bepalen om met delen en hergebruiken aan de slag te gaan, wordt als cruciaal gezien. Dit wordt herkend en erkend, zowel door bestuur als door docenten zelf;
- Docenten geven aan dat stimulering in termen van geld, tijd en ondersteuning essentieel is om tot structureel gedrag van delen en hergebruiken te komen. Tevens moet duidelijk zijn wat het hun oplevert;
- Het publiceren van MOOC’s wordt ervaren als een versneller voor de adoptie van het open delen van materialen en cursussen binnen een instelling.
Een van de aanbevelingen: formuleer beleid
Op basis van de onderzoeksresultaten doen de auteurs ook enkele aanbevelingen. Eén daarvan is om op faculteits-, instituuts- en instellingsniveau beleid te formuleren over het open delen en hergebruiken van open leermateriaal en cursussen. De activiteiten van SURFnet sluiten aan op deze aanbeveling: In het SURFnet-project Open en online onderwijs wordt in 2017 onder meer gewerkt aan een handreiking voor het opstellen van instellingsbeleid voor open leermaterialen. Hiermee wil SURFnet instellingen ondersteunen bij het maken van strategische keuzes op dit gebied. De handreiking wordt in de praktijk gebracht in het kader van een leerlijn. Lees het blog van Janina van Hees waarin zij reflecteert op de onderzoeksresultaten en de activiteiten van SURF.